.png)
Koncert muzyki chóralnej i organowej z okazji zakończenia prac przy budowie nowych organów piszczałkowych w głównej kaplicy WSD w Tarnowie
Historia Seminarium zapisała kolejne karty, tym razem dotyczące muzyki kościelnej. Oto w niedzielę 14. maja 2023 r. oficjalnie oddaliśmy do użytku, jeszcze nie święciliśmy, wyjątkowy instrument, o którym Konstytucja o Liturgii świętej Sacrosanctum concilium pisze takie słowa:
„W Kościele łacińskim należy mieć w wielkim poszanowaniu organy piszczałkowe jako tradycyjny instrument muzyczny, którego brzmienie potęguje wzniosłość kościelnych obrzędów, a umysły wiernych porywa ku Bogu i rzeczywistości nadziemskiej (120)”.
Według obecnego stanu wiedzy jest to już czwarty z kolei instrument w seminaryjnej kaplicy na przestrzeni 200-lecia jego istnienia1. O pierwszych organach w seminarium tarnowskim wiadomo niewiele. Zapewne musiały zostać one zainstalowane wkrótce po oddaniu do użytku budynku i urządzeniu kaplicy. Liczyły (prawdopodobnie) cztery głosy i po zbudowaniu w 1890 r. kolejnych organów zostały one podarowane przez ks. inf. Stanisława Walczyńskiego do pierwszej kaplicy w Tarnowie-Krzyżu zbudowanej w 1884 r.
W 1890 r. firma braci Rieger z Jägerndorf zbudowała dla seminarium czterogłosowe organy. Zapewne miały one trakturę mechaniczną. Po zbudowaniu kolejnego instrumentu ich części (prospekt oraz piszczałki drewniane) zostały wykorzystane w 1972 r. przez Mieczysława Gwoździa do budowy nowych organów w Swoszowej.
Trzeci instrument w seminaryjnej kaplicy został wybudowany w 1967 r. przez organmistrza Tadeusza Rajkowskiego z Włocławka i w 2004 roku po poświęceniu nowej kaplicy seminaryjnej zostały one do niej przeniesione. Instrument służył do końca 2022 r. Organy miały 16 głosów, dwa manuały i pedał. Traktura była pneumatyczna.
Organy, które obecnie znajdują się w seminaryjnej kaplicy zostały zakupione z likwidowanego kościoła ewangelickiego w Schalksmühle-Dahlerbrück (Niemcy, Nadrenia Północna-Westfalia). Zbudował je Bernhard Koch z Wuppertalu-Barmen prawdopodobnie w 1967 r. Wizji lokalnej tego instrumentu w Niemczech dokonał ks. dr Grzegorz Piekarz wraz z Piotrem Nowakowskim – organmistrzem w czerwcu 2022 r. Sprowadzenia i montażu instrumentu dokonał organmistrz Piotr Nowakowski z Tychów i Piotr Antos z Brzeźnicy.
Nowe organy są instrumentem 17-głosowym, dwumanuałowym z pedałem (w tym dwa głosy językowe), o mechanicznej trakturze gry i rejestrów oraz wiatrownicach klapowo-zasuwowych. Dyspozycja instrumentu ma charakter barokowy. Jest on wykonany z wysokiej jakości materiałów. Drzewo użyte na budowę wiatrownic i piszczałek drewnianych to wyłącznie mahoń i dąb, natomiast blacha na piszczałki metalowe to wysoki stop cyny.
I chociaż błogosławieństwo instrumentu jest planowane jesienią br. to jednak oddany został do użytku i po raz pierwszy mogliśmy go usłyszeć w całej jego okazałości: jako instrument koncertowy i jako instrument liturgiczny w formie akompaniamentu.
Podczas koncertu, który poprowadził ks. dr Grzegorz Piekarz, bardzo zasłużony wraz z Towarzystwem Przyjaciół naszego Seminarium w całym dziele zakupu, sprowadzenia i montażu nowego dla nas instrumentu, zabrzmiały w części instrumentalnej dwa utwory:
- kompozycja na cześć NMP – „Magnificat” – dzieło barokowego kompozytora Dietricha Buxtehudego. Wykonał go tegoroczny absolwent Diecezjalnego Studium Organistowskiego w Tarnowie oraz Szkoły Muzycznej w Tarnowie, laureat wielu konkursów organowych w Polsce, chórzysta chóru katedralnego Pueri Cantores Tarnovienses, tegoroczny maturzysta, niezwykle uzdolniony muzycznie – Grzegorz Wijas.
- „Preludium i fuga c-moll” niemieckiego kompozytora romantyzmu Felixa Bartholdiego-Mendelssohna. Utwór zaprezentował uczeń Diecezjalnego Studium Organistowskiego w Tarnowie, także laureat konkursów organowych w Polsce Piotr Kołodziej.
W drugiej części koncertu usłyszeliśmy dzieło wydobyte przez ks. dr. Grzegorza Piekarza z archiwów Uniwersytetu Jagiellońskiego, a skomponowane przez Tarnowianina Józefa Władysława Krogulskiego zwanego „tarnowskim Mozartem” - Msza nr 9 G-dur. Warto podkreślić, iż było to premierowe wykonanie, prawdopodobnie pierwsze w Tarnowie od śmierci kompozytora i to właśnie w seminaryjnej kaplicy, przez skład męski Chłopięcego Chóru Katedralnego Pueri Cantores Tarnoveinses. Partie solowe wykonali: Konrad Siedlik i Piotr Sobol, a przy organach zasiadł Jakub Kapała, były chórzysta, absolwent DSO w Tarnowie, obecnie absolwent klasy organów Akademii Muzycznej w Krakowie i organista w bazylice OO. Jezuitów w Krakowie, laureat wielu konkursów m.in I nagrody na międzynarodowym konkursie organowym w Trewirze w Niemczech.
Koncertem uwielbiliśmy Pana Boga za dar pięknego instrumentu, którym może się cieszyć nasza wspólnota seminaryjna.
1 Wszystkie informacje o organach w kaplicy seminaryjnej zostały wzięte z artykułu: P. Pasternak, Nowe organy w kaplicy Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie, Hosanna 39(2023) s. 18-21.
