Wśród wielu inicjatyw, jakie podejmują klerycy w Seminarium, oprócz zwykłych studenckich obowiązków, od zawsze ma swoje miejsce działalność kulturalna i artystyczna, która przyczynia się do integralnej formacji kandydatów do kapłaństwa. Jedną z licznych form działalności kulturalnej w Seminarium jest teatr.

Teatr ma swoją długą i bogatą historię. Został założony w roku 1892. Na przestrzeni tego czasu realizował zasadnicze funkcje teatru seminaryjnego: funkcję formacyjną, ewangelizacyjną, kulturotwórczą, służebną i funkcję ludyczną. Seminaryjny teatr nie tylko odegrał wielką rolę w procesie formacji alumnów, lecz także stał się ambasadorem wolnego słowa. Tak było w latach zniewolenia komunistycznego. Do auli Seminarium przychodzili mieszkańcy Tarnowa i nie tylko, by obejrzeć sztukę wolną od niszczycielskiej ingerencji cenzury.

W dorobku artystycznym teatru znajdują się adaptacje: Dziadów, Wyznań św. Augustyna, Mordu w katedrze T. Eliota, Prometeusza i Wesela. Współcześnie Teatr seminaryjny, jest odpowiedzialny za przygotowywanie dorocznych spektakli z okazji Niepokalanego Poczęcia NMP i na akademię pożegnalną księży neoprezbiterów.

Warto zaznaczyć, że dzielenie się tymi „scenicznymi produkcjami” z innymi, prowadzi do upowszechnienia kultury religijnej w ogóle. Staje się to bardzo ważne, zwłaszcza dzisiaj, kiedy to tzw. polityka kulturalna o profilu laickim nie umożliwia w sposób dostateczny zetknięcia się z sacrum w twórczości artystycznej. Teatr seminaryjny wyzwala u alumnów twórcze inicjatywy, daje możliwość rozwoju zamiłowań i uzdolnień. Dla samych kleryków niezbędne wydaje się również wychowanie estetyczne, a więc uwrażliwienie na piękno poezji i kulturę słowa, uczulenie na możliwości języka i dzieła sztuki w procesie komunikacji, wyrobienie krytycznej postawy w odbiorze dzieła sztuki, właściwej interpretacji i oceny, zgodnej z obiektywną hierarchią wartości i intencjami twórców. Przyszłemu kapłanowi nie mogą być obojętne takie sprawy, jak wyrazistość i estetyka znaków, celebrowania, harmonia ruchu... - również tego uczy seminaryjny teatr.